Apış Arası Kaşıntı Neden olur? Nasıl Geçer?

Apış arası kaşıntı dermatolojik sorunlar arasında en sık görülenlerden biridir. Aşırı kilolu olmak, mikrobik sebepler, tahrişler, psikolojik faktörler, hareketsiz yaşam gibi birçok farklı sebebe bağlı oluşabilir. Kaşıntı bazen krizler halinde gelebilir ve günlük yaşantıyı çekilmez hale getirir. Cinsel yaşamı olumsuz etkiler. Kişinin moralini bozar ve psikolojik sorunlar yaşatabilir. Tedavisiz kalırsa komplikasyonlar oluşabilir ve hastalık ilerleyebilir. Kişiye özel, sebepleri ortadan kaldıracak şekilde uygulanan etkin bir yaklaşım ile başarılı bir tedavi gerçekleşebilir.

Apış Arası Kaşıntı Nedir?

Apış arası kaşıntı, aşırı terleme, kimyasal tahrişler, mantar, bakteri, parazit, virüs ve stres gibi birçok farklı sebeple oluşabilen bir kaşıntı türüdür. Bazen kaşıntıya yanma hissi ya da ağrı eşlik edebilir.

Apış arası deyince aşağıdaki bölgeler akla gelir;

Genital bölgeler
- Penis
- Torbalar
- Vajina
- Vulva
Dış genital-anüs arası (Perine)
Ön tıraş bölgesi (Pubis)
Kasıklar
Bacak iç yanı

Deri belirtileri sebeplere göre çok farklıdır. En sık görülen belirtiler kaşıntı ile birlikte deride kızarıklık, kepeklenme, sulanma, yanma ve deride kalınlaşmadır. Tedavi edilmezse belirtiler zamanla komşu bölgelere doğru yayılabilir.

Apış arası kaşıntı her yaş grubunda görülebilir. Gençler, erişkinler ve erkeklerde daha fazla görülür.

Apış Arasında Kaşıntı Neden Olur?

Çoğu kez tespit edilebilen bazen de edilemeyen birçok farklı sebep apış arasında kaşıntı yapabilir. Başlıca sebepleri aşağıda belirtilmiştir;

1. Yanlış Hijyenik Tutum

Genital bölgenin yetersiz temizliği
Aşırı temizlik
- Genital bölgenin çok sık şekilde ve alkali sabunlarla yıkanması
- Doğal olmayan tuvalet kağıtları ile kurulama

2. Deri Hastalıkları

Derinin mantar hastalıkları
Viral deri hastalıkları
- Genital siğil (Vajina siğili, Penis siğili)
- Molluskum Kontagiozum
- Uçuk (Herpes Simpleks Tip 1)
- Genital Uçuk (Herpes Simpleks Tip 2)
- Genital Zona (Gece Yanığı Hastalığı)
Bakteriyel deri hastalıkları
- Sivilce (Folikülit)
- İmpetigo
- Çıban (Fronkül)
- Şirpence (Karbonkül)
- Yılancık hastalığı (Erizipel)
Derinin parazit hastalıkları
- Uyuz
- Kasık biti
Bazı egzama türleri
- Temas Egzaması (Kontakt Dermatit)
- Atopik Dermatit
- Seboreik Dermatit
- Sinirsel Egzama (Nörodermatit)
Sedef Hastalığı (Psoriasis)
Liken Hastalığı
- Liken Ruber Planus
- Liken Skleroatrofikus
- Liken Verrukozus
Ter bezi hastalıkları
- Aşırı terleme (Hiperhidroz)
- Köpek Memesi Hastalığı (Hidradenitis Suppurativa)
- Terleyememe (Anhidrozis)
Deri kurulukları
- Doğumsal deri kuruluğu
- İktiyozis
- Sonradan oluşan (akkiz) deri kurulukları
Büllü deri hastalıkları
- Pemphigus
- Pemphigoid
- Duhring Hastalığı
Deri kanserleri
- Bazal hücreli karsinom
- Skuamöz hücreli karsinom
- Habis melanom
- Deri lenfoması (Mikozis Fungoides)

3. Haşere Sokmaları ve Isırıkları

Sivrisinek
Pire
Karınca
Örümcek vd.

4. Bağırsakta Yerleşen Parazitler

Kıl kurdu
Bağırsak solucanı
Şerit (Tenya)
Giardiazis

5. Cinsel İlişki ile Bulaşan (Veneryan) Hastalıklar

Genital siğil (HPV)
Frengi (Sifiliz)
Bel soğukluğu (Gonore)
Nongonokoksik üretrit
Lenfognanuloma venereum

6. Psikolojik Sebepler

Depresyon
Anksiyete
Korku
Stres
Üzüntü

7. Bazı İlaçlar

Antibiyotikler
Ağrı kesiciler
Sinir ilaçları
Romatizma ilaçları

8. Kadın Hastalıkları

Vajinit (Vajina iltihabı)
Vulvit (Vulva iltihabı)
Menopoz

9. Alkollü İçecekler

10. Sigara ve diğer tütün mamulleri

11. Bazı yiyecek ve içecekler

Hazır ve katkılı yiyecekler
Kafeinli içecekler
Aşırı çay ve kahve tüketimi
Baharatlı gıdaların aşırı tüketimi
Ketçap
Süt ürünleri
Çikolata, fındık, fıstık, patlamış mısır

12. Genel Hastalıklar

Obezite
Diyabet
Hipertiroidi (tiroit bezinin aşırı çalışması)
Hipotiroidi (troid bezinin az çalışması)
Böbrek hastalıkları
Karaciğer hastalıkları
Mekanik Sarılık
A, B ve D vitamini eksikliği
Demir Eksikliği Anemisi (Kansızlık)
Aplastik Anemi (Kan hücrelerinin üretilememesi)
Kronik kabızlık
Kronik ishal
İltihaplı Bağırsak Hastalığı
Bağışıklık sistemi hastalıkları

13. Uzun süreli antibiyotik kullanımı

Bağırsaklarda ve anüs bölgesinde bir tür mantar hastalığı olan kandidiasis’e sebep olur. Tedavi edilmezse buradan komşuluk yoluyla perineye ve dış genital bölgeye enfeksiyon bulaşabilir.

14. Nedeni bilinmeyen (İdiopatik)

Nadir olarak bazı hastalarda sebep tespit edilemeyebilir.

Apış Arasının Aşırı Temizlenmesi Kaşıntıya Sebep Olur mu?

Genital bölge ve kasık temizliğinin ihmal edilmesi kaşıntıya sebep olabileceği gibi aşırı temizlenmesi de kaşıntı sebepleri arasındadır. Çünkü özellikle alkali sabunların aşırı kullanımı derinin koruyucu asit-yağ mantosunun incelmesine sebep olarak deriyi mikrobik ve kimyasal etkenlere karşı korunaksız bırakır.

Apış Arası Kaşıntı Oluşmasını Kolaylaştırıcı Sebepler Nelerdir?

Obezite: Aşırı terlemeye ve sürtünmeye yol açarak mikropların üremesine zemin oluşturur.

Aşırı Terleme: Diyabet, hipertiroidi, çok hareketli yaşam gibi sebepler aşırı terlemeye sebep olur ve mikrobik hastalıkların oluşumunu kolaylaştırır.

Hareketsiz Yaşam: Derinin hava alması engellenir. Sürtünme, ter yoluyla mikrobik hastalıklar ve tahrişe bağlı deri sorunları artar.

Ortak Kullanım Alanları: Ortak havuz, hamam, sauna, umumi tuvalet gibi ortamlardan çeşitli bakteri, mantar ve virüs hastalıkları bulaşabilir. Bu hastalıklar sıklıkla apış arasına yerleşerek kaşıntı ve yanmaya sebep olur.

Yanlış Giysi Seçimi: Sıkan, hava aldırmayan ve sentetik giysiler deride tahrişe, egzama ve mikrobik hastalıkların kolayca oluşabilmesine zemin hazırlar.

Deri Kuruluğu: Deride aşırı kuruluk olursa küçük çatlaklar yoluyla mikropların girişi ve üremesi kolaylaşır. Bu mikrobik hastalıklar kaşıntıya yol açabilir.

Hijyene Dikkat Etmemek: Gereken sıklıkla yıkanmamak, ortak havlu ve çamaşır kullanımları mikrobik hastalıkların üremesini ve bulaşmasını kolaylaştırır.

Aşırı Temizleyici Kullanımı: Genital bölgenin çok sık sabun ile yıkanması koruyucu tabakayı zedeleyerek kuruma ve çatlamalara yol açar. Bu durum mikropların yerleşmesini kolaylaştırır.

Apış Arası Kaşıntı Belirtileri Nelerdir?

Apış arası kaşıntı yukarıda belirtilen birçok sebebe bağlı oluşabildiğinden farklı ve zengin klinik görünümlerle karşımıza çıkabilir. Aşağıdaki belirtilerden biri ya da birkaçı bir arada görülebilir;

Kaşıntı
Yanma
Karıncalanma
Ağrı
Kızarıklık
Morumsu kızarıklık
Çeşitli şekillerde egzama plakları
Kalınlaşma
Kepeklenme
Düzensiz kaşıntı izleri
İçi su dolu kabarcıklar
İrinli görünüm
Kistler
Akıntı
Sızıntı
Kabuklanma
Deri kuruluğu
Aşırı yağlı görünüm
Kötü koku

Belirtilerin kenarları belirgin, keskin ya da flu olabilir. Renk değişikleri genellikle pembe, kırmızı, gri ve kahverengi tonlarındadır. Belirtiler deri seviyesinde ya da deriden kabarık olabilirler.

Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Apış arası kaşıntı tedavi edilmezse çoğu hastada belirtiler ilerler. Bölgesel ya da sistemik komplikasyonlar oluşabilir. Aşağıda tedavi edilmeyip ilerleyen apış arası kaşıntının komplikasyonları belirtilmiştir;

İmpetiginizasyon: Başlangıçtaki problem egzama ya da kuruluk gibi deri bütünlüğünü bozan bir hastalık ise deri çatlaklarından mikroplar girerek enfeksiyon oluşur.

Mikrobiyen Egzama: Başlangıçtaki hastalık mikrobik ise vücudun uzun süre tedavi edilmeyen mikroorganizma proteinlerine karşı verdiği bir bağışıklık cevabı ile oluşan bir egzama türüdür.

Erizipel (Yılancık Hastalığı): Derinin yüzeysel lenf damarlarının iltihaplanmasıdır.

Selülit: Derideki derin lenf damarlarının iltihaplanmasıdır.

Fronkulozis: Çok sayıda çıbanın aynı anda mevcudiyetidir.

Sepsis: Mikropların kan yoluyla vücuda yayılması sebebiyle oluşur. Yaşamı tehdit eden bir durumdur.

Likenifikasyon: Uzun süre tedavi edilmeyen apış arası kaşıntı deride kalınlaşma ve kabalaşmaya yol açabilir.

Tanı Nasıl Konur?

Apış arası kaşıntıya yol açan her hastalığın kendine has bir belirtisi mevcuttur. Tecrübeli bir dermatoloji hekimi bunu rahatlıkla teşhis edebilir. Gerek gördüğünde bazı yardımcı laboratuvar incelemeleri de yapabilir. Örneğin mantar hastalığı oluştuğunda deriden kazıntı alarak mikroskobik inceleme ile etken mantarı tespit eder ve tanı kesinleşir. Ya da alerjik kökenli hastalıklarda deri yama testi ve prick test gibi alerji testleri uygulayabilir. Bu şekilde genellikle klinik muayene ile bazen de tetkikler yardımı ile kesin tanı konabilir.

Apış Arası Kaşıntı ve Yanmayı Azaltmak için Tavsiyeler Nelerdir?

Hastaya verilmesi gereken tavsiyeler derinin koruyucu tabakası olan asit yağ mantosunun incelmesini önlemeye ve deri hastalıklarına açık hale gelmesine sebep olan her türlü tahriş edici, travmatik, alerjik ve toksik etkilerden korumaya yönelik önlemleri içermektedir. Bu amaçla aşağıdakiler tavsiye edilebilir;

Hareketsiz, durağan bir yaşam şekli tercih edilmemeli
Doğal malzemelerden üretilmiş, sıkmayan iç çamaşırı ve elbiseler giyilmeli
Terlemeyi ve tahrişi azaltmak için otururken popo altına yumuşak bir yastık konulmalı
Spor yaptıktan sonra duş almalı
Sert, sentetik ve renkli tuvalet kâğıdı kullanılmamalı
Apış arası ılık ve temiz bir su ile sabah akşam yıkanmalı. Ardından temiz bir havlu, pamuklu bez ya da kaliteli bir tuvalet kâğıdı ile nazikçe kurulanmalı
Normal sabunlar alkali oldukları için kullanılmamalı. Ancak bazı mikrobik sebepli kaşıntılarda kısa süreli ve günde en fazla ikiyi geçmemek kaydıyla tedaviye destek amaçlı asidik sabunlar dermatoloji hekimi tarafından tavsiye edilebilir. Bunlar dahi dermatoji hekimi tavsiyesi dışında kullanılmamalı.
Genital temizlikte alkali sabun, duş jeli ve ıslak mendil kullanılmamalı
Genital bölgeye parfüm ve deodorant kullanımından kaçınılmalı
Tahriş ve kaşıntıyı arttıracağı için prezervatif kullanılmamalı
Apış arasında dermatoloji hekimi reçetesi dışında herhangi birinin tavsiyesiyle krem, pomat vb. kullanılmamalı
Çok sık cinsel ilişkide bulunulmamalı
Mesleğe, mevsime, çevre şartları ve hareketlilik miktarına göre değişen şekilde gereken sıklıkta banyo yapılmalı. Bu şekilde aşırı ter birikimi ve mikropların üremesi engellenmeli
Sigara ve alkol içilmemeli
Hazır ve katkılı gıdalar tüketilmemeli
Doğal, yüksek lifli ve sağlıklı gıdalar ile beslenilmeli
Başkalarıyla ortak havlu, çamaşır vb. kullanılmamalı
Ortak havuz, hamam vb. kullanımından kaçınılmalı
Hekim tavsiyesi dışında kesinlikle hiçbir ilaç ya da bitki kullanılmamalı

Apış Arası Kaşıntı Tedavisi Nasıldır?

Apış arası kaşıntı çok farklı sebeplerle oluşabildiği için tedaviler de sebeplere yönelik olmalıdır. Tedavi yaklaşımları aşağıdaki şekilde özetlenebilir;

Dermatolojik Hastalıkların Tedavileri: Deri ile ilgili hastalıkların tanı, takip ve tedavileri dermatoloji hekimlerince yapılmaktadır. Apış arasında çeşitli mantar, bakteri, virüs türü mikrobik hastalıkların yanı sıra egzama, sedef, liken ve ilaç alerjilerine bağlı kaşıntılar oluşabilir. Bunların her birinin kendine özgü tedavileri mevcuttur. Tedavi süreleri genelde 2-6 haftadır. Nadiren birkaç ayı bulabilir. Bu hastalıklardan bir kısmının tedavisi ile ilgili aşağıdaki yazılarıma göz atabilirsiniz;

Genel Hastalıkların Tedavileri: Diyabet, hipertiroidi, hipotiroidi, anemi, karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları gibi dahili problemler dahiliye hekimlerince yönetilir ve takibi yapılır.

Obezite Tedavisi: Aşırı kilo varsa mutlaka hekim kontrolünde ve bir program dahilinde verilmelidir.

Psikolojik Tedavi: Altta yatan sebepler arasında ağır psikotik sorunlar düşünülürse psikoterapi ya da ilaç tedavisi gerekebilir. Böyle vakalarda psikiyatrist ve/veya psikolog yardımı alınabilir.

Özetleyecek olursak, apış arası kaşıntı mikrobik, travmatik ve alerjik gibi birçok farklı sebebe bağlı oluşabilen ve hasta konforunu olumsuz etkileyen problemlerden birisidir. Bazen dahili ya da psikolojik sorunlara bağlı oluşabilirse de çoğu vakada sebepler deri ile ilgilidir. Tedavide öncelikle hastalığı oluşturan esas sebep ortadan kaldırılmaya çalışılır. Bunun yanında hastayı rahatsız eden belirtileri gidermeye yönelik tedavi yürütülür. Apış arası kaşıntı, sebeplerin ortadan kaldırılması ve hastaların sürece bilinçli şekilde katılmalarıyla tamamen tedavi edilebilen dermatolojik bir problemdir.

Dr. Ahmet ACAR

Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı